Kürt halkının tarihi, bastırılmış ayaklanmalar ve ağır bedellerle örülü bir direniş kroniğidir. İran, Türkiye ve Arap devletlerinin baskı politikalarına karşı ayağa kalkan halkımız, çoğu zaman katliamlarla ve sindirme operasyonlarıyla karşılaştı. 1946’da Mahabad Kürt Cumhuriyeti’nin yıkılması, Kürt halkının özgürlük yolunda verdiği mücadelelerin sadece bir örneğiydi. Ancak 20. yüzyılın sonlarına doğru, halkın direnişi Apocu felsefeyle yeni bir anlam kazandı ve Kürdistan’ın dört bir yanında betonlara gömülmüş hayaller yeniden güneşle buluştu.
Mazlum Doğan’ın Amed Zindanı’nda bedenini ateşe vererek üç kibrit çöpüyle yaktığı isyan, “Berxwedan Jiyane!” sözleriyle çağlara ses oldu. Ardından Zekiye ve Rehşan’ın bedenlerinden yükselen alev, “Newroz kutlu olsun” diyerek direnişin kadın yüzünü tarihe kazıdı. 1990’lı yıllarda, bu ateş Nusaybin’in Rengin Mahallesi’nde yeniden harlandı. 13 Mart 1990’da Sitewrê’de 13 yoldaşın cenazeleri halkta büyük bir öfkeye dönüşerek kitlesel bir serhildana evrildi. 1991 Newroz’unda, Kürt halkı artık geri dönülmez bir direniş çizgisine girmişti.
20 Mart gecesi Nusaybin halkı sokaklara döküldü. Silah sesleri, kadınların zılgıtları ve davul-zurna eşliğinde Newroz kutlandı. Qamişlo ile Nusaybin’in sesleri birbirine karıştı. Herkesin gözlerinde özgürlüğün sevinci parlıyordu.
Ertesi sabah, bana “Sen de git, ateşi yak” dediler. Saat 08.00’de bir grup genç ve çocukla birlikte, bir yıl önce iki arkadaşımızın şehit düştüğü kütüphane önünde toplandık. Newroz ateşi, ilk kez kadın elleriyle yakıldı. Halk sokaklara aktı; lastikler yakıldı, özgürlük halayları çekildi, PKK bayrakları ve Önderlik posterleri dalgalandı. Sloganlar meydanı doldurdu: “Biji Serok Apo!”, “Şehitler ölümsüzdür!”, “Newroz kutlu olsun!”
Nusaybin artık bir isyan şehriydi
Saat 12.00’de halk şehitliğe yürüdü. Fakat Türk devlet güçleri, hiçbir uyarı yapmadan halka ateş açtı. Genç bir yoldaş oracıkta şehit düştü, aralarında çocukların da olduğu birçok kişi yaralandı. Kurşunlardan biri de bana isabet etti. Yaralıydım ama halk öfkeyle daha da büyüyordu. Newroz’un ateşi bu kez her sokağa yayılmıştı. Nusaybin artık bir isyan şehriydi.
1992 Newroz’unda, Botan hattı başta olmak üzere birçok kentte halk sokaklara çıktı. Nusaybin’de binlerce kişi sabahın erken saatlerinden itibaren meydanlara aktı. Dönemin başbakanı Süleyman Demirel bile, Nusaybin halkına “sorunsuz” kutlamalar için teşekkür etti. Ama halk bu sahte teşekkürleri kabul etmedi; meydanlara yeniden indi. Ve bir kez daha, devletin gerçek yüzü tanklarla, panzerlerle ortaya çıktı. Kurşunlar yağdı. Halk, “Berxwedan jiyane!” diyerek toprağını terk etmedi.
Yaralıları hastaneye taşıdık. Mardin Devlet Hastanesi’ne vardığımızda yüzlerce yaralı sedyelerdeydi. Ne müdahale eden vardı ne bir sağlık görevlisi. Nusaybin’de 19, Cizre’de 7 kişi şehit oldu; yüzlerce kişi yaralandı. Şehir üç gün boyunca abluka altındaydı. Üç gün boyunca kurşun sesleri dinmedi, insanlar cenazelerine bile ulaşamadı.
Eğer bugün barıştan, demokratik çözümden söz edebiliyorsak, bu; o günün kahramanlarına, bedenini Newroz’a adayanlara borçluyuz. Newroz şehitlerinin şahsında, tüm devrim şehitlerini saygıyla anıyoruz.
Apocu direniş ne bastırılabildi ne de unutturulabildi. Newroz’un ateşi, özgürlüğün kıvılcımı olarak halkın ruhuna işledi. Bugün bir kez daha, “Barış ve Demokratik Toplum” çağrısıyla bu Newroz, Önderliğin özgürlük Newroz’u olarak anılacaktır.
Axîn Marîn