Ji dengê me Mizgîn re…
Weyla limin dayee… bû gotinên dawî ên newaya dengê meyê hatiye jibîr kirin, hatiye windakirin e…weke gotinên dawî ên dîroka Kurd’an a çandî û civakî ku li pişt de maye…di rastiyêde ne weke gotina dawiyê ye. nûhirîna di nîvîde maye di qirikê de bûye girêk e. Denge ketina nav destpêkekî ku pir tişt werin gotin e. Weke tê gotin tiştê hatiye serê me. Bangawaziya raperîna meylekî kur ê azadiyê. Cewherê bêdeng besê xwe bixwe dike tînin liser serê jiyanekî. Jiber ku tijî û têr kenê di devê Kurd’an de eynen wekê di zimanê wan de tirs, ne diyarı, bi tevlîbûna biyanîbûyînê re zêmara (ağıt) ku destpêkiriye. Çibibe jî di serî de dayîk pêkêfxweşdibin yanjî digrîn. Ewna afirînerên kedê ên mirovahiyê ên bêgerewin. Zêmar encama rewşa xemgîniya dayîkan e. Zêmar di destpêkê de diwan de bergirtiye. Weke ku hertiştê dane fêrkirin dema zêmaran jî lorînên wan û ji ber ku encama rewşên bi êşin. Û di Kurd’an de zêmar hertim weke tovê raperînê hatiye çandin. Zêmar di encama bûyerên dibin sedema raperînan bahozên deng ê ji dil di qetin e.
Bi hertiştê xwe di nîvîde hatiye hiştin yan jî nîvî de maye dengê Kurd’an jî di tenhabûna çiyayan de, dinava lorînan de xwe veşartine. Ji bo rojek were dîtin û bihîstin. Nîvîde mayîn nîşana bendewariyên dinîvîı de mane û hêviyê re ye. ên ku hêviyê di xwede nabînin ji dervede digerin tûcar nikarin bibînin ewqas xwe veşartine.. ji bo tenê ên xwediyê vîkarî, lêgerînên vê roje kî bibînin û nekeve nav dest û mistê kesê de ji bo ango neyê talankirin xwe di kûrahiyan de veşartine. Hinek bi xwe veşartine, hindek ên cuda veşartine yan jî dizîn e. ev çîroka kin a mûzîka Kurd’î ye…
Deng û bêhna wê qut qut li piştde çend jinên ku hezarûyek belayên ku anîne ser serê xwe ew dengê ku dinîvîde maye zivirî hewldanekî veguhêzan ev lerzîn (çırpnış) êdî hat xalekî giyan distand. Va Meryemxanan, Eyşeşanan û li çîroka jiyana êdin were nêrîn jî ev xwe bi bîrtîne.
Û di dawiyê de dengdayîınan di ew cihê xweyê nîvîde maye destjêberda, weke bi biyanîbûnêre li xwe gerîn li ber derketinekî xav re çû. Qasî ku ji dervey xwede gerî, hîn zêdetir ji xwe durket neku bûyîna yek din jî weke jêgirtiyê wane bûn. Xwezîpêanîn qasî ku kurbû hewesê wan ê gotin û bihîstinê jî ji bo biyanîbûnê kete nav pêşbirkêyek. Girêdayî xwe tiştêku hebû jê fedîkir û êdî nedi eciband. Di gotinê xwede çiqas xwe dabe naskirin jî di dengdayîna xwede diyardibû ku neyê wêye û êdî dengê wêjî wenda dibû. Ev tiştên dawiyê de hatine gotin jî, xwasteka mûzîka xwe bixwe kirinê jî, çîroka tiştênbûne û gûhdarvana ye.
Pêl çîçeka çolê kirinê ji nedîtîve hatin liser van axên ku tucaran derfetê jiyanê ji xwere nedîtiye weke ketina himêz kirina evînekî kaktûs dayîna çêkirinê bû. Pêwîst dibû kaktûs jî were hezkirin. Encex gunihê çîçekên çolê ên bê hêjmar çibûn. Çima tiştên dihatin perçiqadin, pêlêkirin bûne tiştên pêwîste neyên dîtin. Va dema ketin nav rewşekî ku nikarin vêna jî bi pirsin nîşana tahlokeya mirinê jî despêkiribû. Denge Kurd yan wê bibûna a xwe, yan jî ji bo xwe bidestêe hindek din rehmet jêre hatibûna xwendin. Bi destê xwe jî qasî rehmet ji xwere xwendinê fedîkirinê durketin ev dilên ku ev qas biyanîbûnê jiyan dikin wê çawa jê were hêvî kirin ku şîret, şîn- hêvî û bendewariyên dayîkên his bike. Ji xwe hêvî, his, hest, bêrîyan jî di xwastin ji kokê xwe birevin û durbikevin. Ji yê hewl didan bigrin re jî weke di gotin eşq be.
Tevgera meya azadiyê dengê mirovahiyê ê wenda bûyî, hevî û hêza wê derxistina holê ji bo xwe weke sedemekî çêbûna xwe û armanca xwe di derxistina holê de weke di rojanede fêmkirin derxist. Mirov dikare vêna wisa jî pênase bike teman kirina tiştê ku dinîvî de maye. Pêngavekî nû ne ji dervede, bi ew tişta ku dinîvî de maye xwe bi rojanekirinê re karî nû bike. Ango weke mîsala ew birinca di mala xwe de hiştin, girara çêkirî ji biyaniyan kirînê çavê wê ji dervede weke çandekî bû nexweşiyek û belav bû. Wisa bûku ew tişta ku bibe yê xwe pênase dikir pîvana wêya tenê jî biyanîbûnê pejirînêre hat destgirtin. Pesin ji bo yê devre, li xwe xistin jî ji xwere weke derûniyek wiha peydabû. Halbûkî şîretekî dayîkan hebû; çavê te bela ji dervede nebê. Çavbirçî nebe. Digot. Kanê dayîkên me wê tucaran nehatibana jibîrkirin. Vêne ne pirsîn niha didestdeye?
Lêgerîn herî aliyê xweşîk ê mirov e. Lê lêgerînê di cihê şaş de dayîna destpêkirin herî tiştê bi êşe. Weke gûza hindê çûyîna cihê kaktûs lê çêdibin gerînê ye. weke zebeşê Amed’ê li Efrîqe’yê gerîn e. Ma ne wekê xwe di zayîna dayîkek dinde gerîne…her xaknigariyek bi xweşîkbûna xweve heye. Xweşîkbûna xwe di xwedeye. Aîdê xweye. Dengê her he xaknîgariyek heye. Dengdayîna xwe jî heye. Zîhnîyetekî deng heye. Dengên ku di vedana çiyande perwerde dibin û dinavbera yên bajaran de birqîna xwe cudaye. Çawa ku dengên tam tam esle Efrîqe’ya reşbê, dengên araban jî orjîna Rojhelata Navîn û Kurdistan’ê ye. hezkirin di kuderê de destpê dikin; helbet di cihê mirov xwede ye. yên ji xwe hez nekin hindek din hezkirin çiqas raste. Tabî gotina me ne jiyê ji xwe hez dikire ye. yê ku dibêje jiyê din hezbike, ji xwe nefret bike û ji xwe fedî bikere ye. rihekî wiha çawa dibe ku mirov ewqas vê zehmetiyê radike di giyanê xwe de hildigre. Buyîna yê xwe di wateyek de sonda xwe girtin e. Ji bo bi gotinên wê were bawerkirin, bi hevaltiya wê were bawerkirin, bi hezkirina wê bawerbûyîn şertê yekem ewe ku tenê bûyîna yê xwe nîne… encex qasî ku tu bibî yê xwe dikarî bidî bawerkirin ku jiyên din jî hez dikî. Evana hemû di ew dinyaya ku em têde jiyan dikin de em çawa dixwazin jiyan bikin diçe lêpirsîna çawanane. Evîndariya mezin û ji bo jiyana azad di encam de mirov liser kokê xwe bi xwe nûkirin û dibe vekirîbûnan.
Asta mûzîkê a gelê Kurdu û bi lêgerînên wanve girêdayî neku xebat nehatine meşandin yan jî nayê kirin. Gelek tiştên xweşîk û bi xwastek jî hene. Lêbelê em nikarin bêjin ku ew astaya ku dihat xwestin hatiye girtin. Sedemên xwe pirin. Pirsgirêkê di şertan de, derfetan de û di wesfande lêgerîn jî kêm dimîne. Kêm maye ku evana hemû jî gihiştine astayên ku tên xwestin. Başe, çi tişteku nahêle aste neyê girtin. Va vê pirsê pirsîn, goftûgokirin, çavkaniya xwe ji pirsa ji kuderê were destpêkirin negirtiye? Bivê pirsêre ew nîqaşên ku despêkirine bi encam nake. Jiber vê sedemê em pirsa xwe nû bikin: em ji kûderê de destbi mûzîka xwe bikin…
Ji mûzîka xwere em bêjin di cihê ku têde nîvîde mayî de em destpê bikin raste lê wê bersîvekî hêsan û qut kirî were dayîn. Ew tiştên ku di nîvîde mane çine pêwîste werin tespît kirin. Yan jî heger ku emê di cihê nîvîde mayî destpê bikin wêderê bi dûbarekirinê re em pêşde naçin. Ango rojane nabe. Ango pirsa ji kûderê de pêwîste were destpêkirin bivê wateya xwe giringiya xwe heye. Mûzîka Kurd’an xwe di dengbêjan û stranan de eliqî hiştiye. Naverok rojane nebûye. Şêwe xwe di berçavanre derbaz nekiriye. Jiber vê sedemê pêwîste mûzîka mejî xwe li hemberî biyanîbûnê û tûnebûnê bikeve nav vejînê. Di ew stranên ku têne çêkirin de bi giranî ji bo were jiyankirinê ziviriye pesnê jiyana mîr û reyîsan dayîne. Û dîroka jiyana Kurd’an di wateyekî de eynen weke ew handîkapa ku wêjeya me ketiyê de ketiye ku dirastiyê de ji xwe jêdera xwe ji wir digre, neçarê binkeftinan û bezîna bin xizmeta çîna desthilatdar a kurd’de. Weke hûnermendan jî qudreta ku ji civakê re pêşengî bike û ne formasyona wan dema nînbe ev rewş xwe ji dûbarekirinê û wirdetir nebiriye.
Carekdin ji kûderê were destpê kirin…
Hevala me Mizgîn-GURBET AYDIN belku lêkolînekî bi hêz a mûzîkê nekir. Encex ew dengê Meryemxanan a di nîvîde mayî û dengê di wê bi xwede jî, lorîna wê, tınsıya wê, şîroveya wê girtina li pişta xwe hêvî û xeyalên meyla azadiyê xistina nava naverokê destpêkirinekî çêkiriye. Ango Meryemxanan weke dengvedanekî meyla azadiyê bi cihê di nîvîde mayî de Hevala me Mizgîn, di cihê nîvîde maye de derketin û despêkirine kî nu dabû çêkirin. Dema ku dibêje oyla limin dayê şîn ne ji egîdê Kurd’re digre, ji egîdê Kurd’an re digre. Dilê Kurd dengvedana meyla azadiya dilê Kurd dikir. Zêdahiya gelên Kurmanç ên xêzan di deng dida. Pesnê mîran dayîn, ji texlîtkirina biyaniyan dur bi dengê gelê Kurd, bi dengê me bixwe û bi mûzîka xwere dengê dilê me derdixist holê. Ji cihên ku di dîrokê de hatine jibîrkirin, ji hewaya azadîxwaz a çiyan dengê me kom kiriye û bi medaye guhdarkirin.
Ew di cihê ku dengê me wendabûyî ku hatiye dîtin û cihê bûye cihê destpêkirinê. Evîndariya azadiyê û hewldana wê hiştibû ku ew li ser xwede herê. Şervana azadiyê bi hûnera mûzîka jinê ra derketina despêkê kiribû. Ew, serxistina pira dinavbera nû û kevin de dabû çêkirin. Vekiriye ku ji wê ra bûye nesîp.
Ev hemû pênaseyên kin tê wateya ku pir lêkolîn hûrkolînekî bi hêz neyê meşandin jî, heger ku di cihê rast de were sekinandin, rast his kirin, bihîstin û fêm kirin mirov digihîne encamekî ku ji bo nûbûnê pêşketin û destpêk bidin avakirin. Di mûzîk de ew tişta ku tê gotin sexlembûna guh û aliyêkî wiyê din jî kîjan deng tê bihîstin e. Ew, guhê xwe dabû dengê Meryemxanan. Notaya dengê wê jî wisa bû. Yê din jî aliyê wê yê rojane tevlî kiribû. Ev hemû jî hatiye kirin. Ew tiştaku tê gotin hişyarbûna hûnermendî jî his kirin ew êş û kêfxweşiyên ku tên jiyan kirin û jêre pêşengî kirine. Ji xwe wisa jî dikir. Weke şerkerekî meyla azadiyê xwe bivî awayî temam dikir. Dema ku dil bi evîndariya meyla azadiyê diavêje deng û şîroveyên cûda ne gengaze ku xwe diwê de bi bondar bike. Wisa jî bûbû. Dema em hevala xwe Gurbet Aydın dest digrin ji kûdera mûzîka Kurdî destpê kiriye tespît kirin şerta xwasteka ku xwedî li bîranîna wê derketin çêdibe.
Encex temenê wê besê xwastek û xeyalên xwe di pêşde bibe nekir.
Herî peyvên xweşîk, herî seknandinên watedar û bi ûslubek ma ne hat kirin ji bo aste nabe pîvan.
Gubet Aydın-Mizgin Eynen weke wateya di navê xwede, ango mizgînî, mizginiya mûzîka tevgera me ji kuderê pêwîste destpê bikeye. Xeyalên Mizgîna ciwan pêkanîn netenê erkên meye. Ji xwe xeyalên me jî bû. Êdî me dengê xwe naskir. Di cihê ku têde hatiye wenda kirin de me dît. Qey em hindek xwe guhdar nekin?
