Bi destpêkirina têkoşînê re di salên 1988-89-90’an de gelê Botanê bi bayê şoreşê re şiyarbu û bi kelecana rojên azad ref bi ref berê xwe dan çiyayan, bi teybet Cizîra warê Bedirxaniyan bi pêşengiya Bêrîvan keça Şengalî û bi serkêşiya lehenga Birca Belek Bêrîvan Cizîr. Gelê Cizîra Botan bi hêrsa tolhildana salan ji dijminê bab û kalan singa xwe li himber dijmin kir mertal. Ango bi serhildana salên 90-92’an de bi ruhê berpirsyartî xwedî li rabihuriya xwe a dîrokî derket û bi vê helwesta xwe carekedin navê xwe bi tîpên zêrîn li ser rupelên dîrokê da nivîsandin. Yek ji van lehengan jî pekrewan Mehmed Tunç û Asya Yüksele ku bi durişmeya em tu caran li hember dijmin çuk danaynin erdê, bi vê helwasta xwe buye sembola rumet û ser berziya têkoşîna azadiyê. Pekrewan Mehmed Tunç xwedî kesayetake bi hêz bu, xwe li ser mîrasê çanda Ehmedê Xanî, Melayê Cizîrî û Feqyê Teyran perwerde kiri bu û bi eşqa Mem û Zîn parastina destkeftiyên, nirxên civak xwe dikir. Bi vê hêz û qabîlyetê ji bo tevahiya gelê Kurd buye çavkaniya berxwedan û cesaretê. Lawê Cizîra Botan bi têkoşîn û helwesta xwe navê xwe di hiş û ramanên civaka mirovahiyê de bi tîpên zêrîn xêzkiriye û mizgîniya rojên azad li ser dîmenê nivşê nû şewq vedaye. Bi durişme û henaseya xwe a dawî ku di got em ji dijmin re çuk danaynin erdê di hiş û ramanên zarokên mezepotamya de ruh û hestên tolhildanê daye efirandin. Yek ji melayek ku dibêjin dema yek di mire enerjiya wî di zindiyekî din de jiyan dike, bi vê mînakê emê serpêhatiya du leheng û pekrewanan bi bîra xwe bînin. Du lehengên ku bi helwesta xwe a dîrokî di pergala zeman û mekan de kêliyên serkeftinê dan qezenc kirin, bi çalakiya xwe di kesayeta xwe de ruhê pêşengtî û xeta fedaîtiyê mîsoger kirin. Ewin pekrewanên demê ku bi qabîlyet û hunera gerdunê di kesayeta xwe de sentez kirine. Ev çîroka balkêş jî wiha di qewime, cihê ku pekrewan Zîlan lê çalekî dike û mîna bombeya atomê bi durişmeya “BİJÎ RÊBER APO” xwe di dilê faşist û dagîrkerên Kurdistanê de di teqîne.
Wê demê pekrewan Mehmet Tunç esker bu û berpirsyarê taxima bandoyê bu. Bi kêliya teqînê re qêrîn û durişmeya “Bijî Rêber Apo” di mejiyê pekrewan Mehmet Tunç de deng vedide, di wê kiliyê de kî şahidiya vê lehengî û heqîqetê dike bi hestê nepenî fêrî raza vê helewstê dibe û di dilê xwe de bi şêweyekî serberz vê hêz û wêrekiya bêdawî, pêşewazî dike. Ango bi teqîna bombeyê re ew enerjiya ku bi parçeyê ji bedena pekrewan zîlan bi parçeyên narincokan li hewa bilind dibe xwe di nava ruh û bedena Mehmet Tunç dike yek û vê hêz û enerjiyê eşqa têkoşîn û azadiyê di nava ruh û hestên pekrewan Mehmet Tunç de mîna pêlên ava dîjle û firat diherikîne nava demarên dîrokê. Yek jî pêşenga jina azad Asya Yüksel dayika du zarokan bi sekna xwe a mîna Kêla Memê serbilind bi helwesta xwe a lehengî zincîra koletiyê parçe kir, li himberî wê hişmendiya digot dayik tenê ya zarok xwedîkirinê ye bi aşqa xwe a azadiyê vê hişmendiyê puç û bê wete kir, hêvî û baweriya rojên azad di dilê hemu jinan de geşkiriye. Dîsa di kesayeta Cizîrê de dîrok bi tirajediyên çîroka Mem, Zîn û Bekoyê Awan xwe dubare dikir, bi çembera agir hatibu durpêç kirin. Li hemberî vê felaketê fedayiyên hemdem û şagirtên Ehmedê Xanê di nava pêtên agir de henase henase li berxwedan û heta hestiyên wan di nava wî agirê bê rehim de heliyan, dîsan jî xwe radestî wî dijminê hov û dirinde nekirin ku para xwe ji exlaq û wijdanê mirovahiyê ne girtine. Van ciwanên ku nû nû fêrî rastiya jiyanê dibun bi helandina bedena xwe ya nazik û nazdar ji bo zarokên li ber singa dayika xwe bi dengên tang û topan çavên xwe li jiyanê vekirin bun sembola hêz û wêrekiyê û bi destana lehengiyê navê xwe li ser nexşeya dîrokê dane nivîsandin. Bi hêz û heybeta şerkirin û berxwedan xwe taya mirinê xistiye dilê dagîrkerên Kurdistan ê. Hinek buyer û serpêhatî hene ku çi caran li ser rupelê dîrokê winda nabin û bi herikîna jiyanê re her tim xwe di hişmendî û bîra civakê de zîndî û nû dikin ew jî şer û berxwedana rêveberiyên xweser ên li Cizîr, Silopî, Şirnex, Nisêybînê, Hezex û qelaya berxwedanê Sûrê ye. Pênç sal li ser vê berxwedana ku mixabin hê ji devê birînên xwîn jê diherike û ne hatine derman kirin, hê jî bi dehan dayikên kezeb şewitî di jêrzemînên hilweşayi de li parçeyên zarokên xwe digerin, derbaz dibe. Ew lehengên bê navnîşan bi xeyalên ku di welatekî azad de bi hebun û vîna xwe jiyan bikin berê xwe dabun cenga giran. Ev pêvajoyek wisa bu ku bajarê Cizîrê bi heycan û heybeta azadiyê di keliya hevserokên meclisa xweseriya demokratik Asya Yüksel û Mehmed Tunç bi têgihiştin û wetedayina zanista dîrokî xwedî li piroje û felsefeya Rêber APO derketin û bi ruhê fedayitî pêşengtî ji gelê xwe re kirin. Bawerî û hêza serkeftinê di kesayeta xwe de mîsoger kirin û heta dilopa xwîna xwe ya dawî gav şunde neavêtin, evin leheng û pekrewanên li ser şopa heqîqetê di ruhê xwe de xeta fedayitî di kesayeta xwe de dane afirandin.
Medya Xinisî
