Amadekar: Nûjiyan Erhan
BîranînênBişarSerhedi
Didestpêkavêşoreşê de ez amade bûm. Sala 1977 ez beşdarîşoreşêbûm. Tekîliyaminbi riya hevalAkîfyilmazdi sala 1976 an de çêbû. Di sala 1977 an de qasîkuminfêmdikir dest bixebatan kir. Xebatawêdemêpiranîdinavşagirtêndibistanê de bû. Ew dem digotinTelebe. Heta cunta hat xebata me ya bajarabû. Wêdemêhevesapirtukênwelatênşoreşpêkanînexwendinhebû.
WekWîyetnam, Kuba, bêtir li ser ÇekoWaradîsatêkoşînaGîyapvê şeklî tim çavên me li çiyanbû. Dest bigerîlatiyê kirin her didilê me de bû. Çawa me dest bixebata kir dijmin li ser me de hat. DiKurdîstanê de hukmêleşkerî(sikiyonetîm) hat îlan kirin. Rojbirojdortengbû. Dinavbajaran de mayîn kar kirin pir zehmetbû. Ewjî da xuyakirinkuwekwelatêndinêkubikovarekîdestpêkirin û derdorê ve de kom bûnkurolaSkra li rusyayê de listewbû, welatê me de dest nedida. Ne derfetêxwendinê ya gelêkurdhebû, ne jîdijminê me wekdewletaTirkmisadeyêvêtiştîdikir. Divyabûderketinaçiyayênkurdîstanêçêbibiya. Ser vêjîhetanî1980’andivênavberî de ez 5 mehan hatim girtin. Piştîderketînê em çûmgundan. Em gundekî de runiştibûn, nihabûye nehye li BazarcikaQersê de bû. Sibêzû em rabûnmintvvekir, mindîtmarşêleşkerîtêgotin. 12’dêîlonê ye. Me fêmnekîr. Me dîtgeneralên li ser erkêbûnaxîfîn. Me agahî da gundiyanku cunda hatiyekurdîstanê û Tirkîhegetiştênwanhebin ji boveşêrin. Yek jîewkesênkurewşawanyêxeterheyedivê ji gundderbikevin. Rewşcarekî de hat guhertin. Em bêamadekarîbûn. Ez û hevalMîhralîYilmazkunihaşehîtketiyedinavgundan de diman. Em herdubûn û çeka me nînbû û em nû ji zindanêderketibûn. Grubekhevalê me jî li çiyêhebû. ŞehîtHûseyîn Mangal hebû me digotApo, ŞehîtCemşît(Ahmet Kesîp) wan li çiyêbûn. Mecbûrîdivê em derbikevin. Ez û hevalêMîralîderketinkêlekagund, nêzîBazarcixêgundekheyeŞatiroxlu em nêzîwirbûngirekîpiçukhebû. Em derketin ser gir em nîvseatî ji gund dur ketin me dîtkonveyekîleşkerî ket gund. Me destêxwepê re hejand û ji wirderketin. Derketînewderketinbûhetaniha. Em derketîn de, çekê me nîne.
LiSerhedêseyêşivana pir in. Ji bo em xwe ji seyanbiparêzinmindarekgirt dest xwe. Cem hevalêminjîdebanceyekîxwepêîdarebikehebû. Me berêxwe da çiyaemê biçin ancax em kude biçin em nizanin. Amadekariya me tine ye. Tiştekî me nîne. Me got mecbur em biçin cem şivan an. Em çûn cem şivan an. Em hevalageryan me hevalnedîtin. Em nizanin li ku ne. Em çûngundekînêzîkîQersêkuwisaçend mal in. Gundiyênwêgundê ji me re gotinrojawe ye, wedigot şer- pevçûnrojawêhatiye, em çisekînînehaydê em lêxin. Madem dijmin li ser me de tê em jîlêxin. Wextawisagot em jî şaş man. Emêçibersivbidin em jînizanin, me hinekbiwan re qise kir, me dîtmilet amadeye ancaxtedbîrtineye, me hevaljînedîtîye û destê me de çek bile nîne. Em rabûnçûn, mehekî em hevalangeryan. Ewjîbêtecrûbe ne. ÇiyayêZixçêheyemintiqanavberaKaxizman û Dîgorê de ewhevalên me jîçûnexwe dane wêçiyayê. Liwêderêjî gel derdikevezozananxwe re holikançêdikin, holkêwan ser girtîneçadirnîne. Hevalên me çûne ketine wanholikan, xwe re tişt birine, erzaq birine ancaxeşkere ne, herkes ciyêwandizane, herkes tê cem wan. Hîn em neketîbûngiraniya cunta, dîzîtevbigerandin, xweveşartin çiye em nizanin. Me dîkkatbikira me dikarîbûwêzivistanêxwe li wirjîveşartiba. Gel welatparêzbûtişteknedikir. Lêbelê gruba li wireşkererojdiçûngundan, şopênberfêderketindewletpêhesiya û çalekiyekjî li wirhateçêkirinê. Ewêdemêhevaldibêjin em li hemberî cunta çalekîçêbikin. Radibinbombê paket amade dikin, wêdemêjîewhevalênkuçûneFîlîstînêjîvegeryane, di sala 1979’an de grubekçûbûFîlîstînêperwerdêgerîlatiyêdîtîbûn, ewvegeryabûnKurdîstanê. Paketekîçêdikin ji bokuajanek ceza bikin, didin destêkamyonciyekîdibêjin ev paket tebaxêîranê ne, bibe bide falan kesê re, li gel şoforjîdu kes hene. Wananavxwe de daxifindibêjin em tebaxanmêzebikinhege baş be emêxwe re hildin û şuna wêyênnebaşemê bibin bidinwîzilamê. Nivêrê de paket vedikin paket diteqe. Hinek dest mestêwanbirîndar dibe. Vê şeklî ewbûyerdeng veda. Hemuderan anons kirin gotin kes bilakutuyanhilnegrin, atmosferekavakirin, ewatmosferakucuntayê li ser gel hinekîsivikbûbû. Cunta hînnûhatiyelêdiketingundangundiyandixistin, zordarî li ser gundiyançêdikirin.
Me erzaqaxwe li gundandigirt, hevalderketindervaxwe re spor dikirin. Hevalekderketibûjorêmêze dike grubekderketiyerêberbi me ve tê. Lijor de revî hat got leşker tê. Me got li vêberfê de leşkeraçi? Me mêze kir seyên kangal dane pêşyaxwe se rêvedike, berêxwe dane me. Me cihêxwehişt em rêketin û çûn. Em nizaninkuderê de herin. Ciyê me çû û zivistan e. meha 11 bû. li wirberfzûdikeve. Em ketin rê, em çûn me xwecihekîveşart. EwwextzêdezanebûnekîartêşaTirkantinebû, tên kontrol dikin mêze dikin tiştik tine ye. Bang dikin tiştekînabînin, ewmirovênkuwanadabûnpêşyaxweanîbûn battaniye û tiştê me jî didin wan û lêdixindiçin. HevalangotemêherinçiyayêAgirî, çiyayêAgirîjî kes nasnake. Hevalên nas dikin jî ne li gel me ne. Hevalangot gruba me pir qelebalix e. Ewênkudewletwananagere, rewşawanmûsaîd e, bila biçe vêzivistanê mal bimîninbiharêwerin cem me. Min re gotin tu jî here, mingot ez naçim. MindestêTirkandîtiye, ez carekî din nekevimdestêwan, hevalêndinêşandin, guruba me nêzî 20 kesanbûn, rabûn ji wanhinekanrê kirin. Hevalekhebû Kemal Malkoç nihaşehît e, ji min re gotin Kemal bibebajardeyne û himjî ji bo me hinekalîkarî kom bike û bîne. Ez jîrabûmbiheval Kemal re ku me jê re digotKalo, çûmQersê, minwî ya danî û çûm gel çendmirovênkuberêmamostebûn, me gotemê ji wanalîkarîbigrin. Ez çûm cem yekî ji min re got ‘Tu li virherî, hege tu nerî ez nihagazîpolîsan dikim te didimgirtinê’. Mîngot ‘Ewqas me ked da te, me te da xwendinê, em nebana tu nikarîbûbixwenda’ mindîtku pir jîcuntayêtirsiya ye, mecbur ez rabûmçûm. Ez çûm cem hevalan.
Li gel hevalanhevalHûseyînhebû, ewmirovekî sportmen bû. Mamosteyêdibistananavendîbû. Mamosteyadersafenêbû. Liwirradibebihevalanre pinkîdilîze, leşker jîdurvedurbûnêdavêjemêze dike, hevalHûseyîn li wirfitbolêdilîze. Tam li wîesnayê de hevaljîferq dikin leşker cihêwanditîne. Hevalradibincihêxwediguherin. Li ser vê em ketin rê, em cihekîsekîninheyahevalêndinahatingihiştin me. Em ketin navalêgerînêku em çawabicîh bibin, em rabûn me berêxwe da Qulpê, qezayekîQersê ye, Tuzluca pêredibêjin, piraniyaQulpiyan Azerî ne. Nêzîkê me ne, mirovênşoreşger in alîkariyê didin me. Wêdemêhevalekî me jî Azerî bû. Em çûntiştekî me tineye, em çûngundan, me torbêtelîsgirtin, kindir avêtinkoşêwî me torbêxwetijî erzak kir em ketin rê, lê kindir milê me dibire, me rojlêmezê kir, ciyêKindirêhemureşbûye. Lingê me de solênreşêlastîkheye, erdkevirên hur in, bin pîyê me hemubû av. Pir zehmet e, şev heva sar e, hevalagirdadidin, xewê dene, bersermêxwenêzîagir dikin, sibêzûrabe, hevalekxweneşewitandibe, ewaserkeftinekîmezin e. Kîxweşewitandibe, herkes henekêxwepê dike. Nomedar li hemberagirnobetdigirtkuhevalxwenêzîagirnekin û neşewitin. Vê şeklî em diçin.