Ji Rêwiyên Demê Re

0Shares

Payîz li ser welatê me de hat hem jî bi awa­yek pir bê rihim. Payîz demsala hiznê tê bi nav­kirin. Payîza me ji bi hemû kirinê xwe ve da piştraskirin ji ber ku di payîzê de pelê dara me jî weşiyan. Gelek caran darên me li benda payîzê namînin, pelan diweşînin. Di wan mehê payîzê de me gelek can kirin rê­wi­­yê axa sar. Ewrê pa­yî­zê ji çûyînan bê dem re fê­rmisk di­barandin, li ser axa bi tava he­vînê hatibû şe­witandin.

Hin dem he­ne ku mi­­­­rov bi ti awayî ni­­kare wana ra­­ve bike. Ve­gotina hin hasta mi­­ro­va dixe nava tan­ga­viyeke bê peyv, pir caran jî bû­­ye­rên ku tên jiyankirin re pey­­vek an jî bê­jeyek we­re gorin jî tine ye. Ca­­ran ez vê yekê hîs di­kim ge­lo em ji bo va hemû tişta bî­nin ziman jiyan dikin, ni­za­nim dibe ku hêza me ya we ra­ve bikin nîn e. dibe ku em tenê bi wanan re der­di­ke­vin rêyek dûr û bê sînor. Ji bo em we bi­ni­vî­sîn in ji pey­van û hevokê me re sînor pêwîst nîn in, lê be­lê sî­no­rê di navbera rastiya we û me de ha­tiye ava­kirin nahêle em bigihijne we, an jî ew sî­no­rê me daniye nahêle em we binivîsin in. Ge­lo ji hestê mi­ro­van re sînor an jî bend he­­ne, an jî têne danîn. Mirov bêy ku pê bi­hese sî­n­oran di ne­qe­ba xwe û ras­ti­yan dide ava­­ki­rin. Me jî di neqeba xwe û we de sînor da­ne ava­­kirin bê ku em pê bihisin. An­go hûn yên ri­­ya dûrin. Ew bûne rêwiyê de­mê. Gelo ez ê bi­­karibim van jinên la­hen­gên jînê bînim zi­­man ên weke hevala Bê­rî­tan, Sarya, Hêlîn çer­kez, Mer­yem, Zi­na­rin, Zeyneb, Şervîn, Fe­raşîn, Me­dya, Ro­na­hi­ya biçûk û ên ku na­vên wan na­yên zanîn tenê em bi giyana wan di­meşin. Tu baş di­za­nî ku bi du peyva tu wa­na nikarî vebêjî her yek ji wan emsalê dîrokî bûn, wana dîrok di ke­sayata xwede dane ava­kirin. Her yek ji wan dîrok bû û bi şe­ha­de­ta xwe jî dîrokeka bê­he­mpa dane avakirin. Wan bi ti awayî ne digot me bikin dîrok, lê sekin û ra­s­tiya wan bi xwe dîrok bû. Ew di zer­ya­ya rê­jê de bi­­bûn dilopek av.

Li xaknîgariya me­zo­po­tam­ya xweşikbûn li bi­­lindiya hîlala zêrîn tê ji­yan­ki­rin. Mirovên vî we­latî weke ku­lî­lkên nergîzê li bilindahiya zi­na­ran ji­yana bi wate didin ava­ki­­rin. Li vê xa­k­nî­gariyê ber­xwe­dan, îxanet bi hev­­re dahat ji­yan­kirin. Mirin û jîn di heman rê­çi­kê de di­me­şi­ya. Berê li vê xak­nî­gariyê jinê mo­­hra xwe li dîrokê da­bûn. An­go yên ku jiyan li van wa­ra a­firandibûn jin bûn. Piştî dest­hilatarî li van xaknîgariyê ser­werbû hemû tişt hat guhartin. Jin kete pen­çikê dest­hi­lat­da­riyê.  Mi­rin ji bo jinê vî we­latî ji ji­ya­nê bi wa­tetir bi bû. Ne tenê ji­nên vî welatî, hemû ji­nan neçarî heman ça­re­nûsê bibûn.  Hindek ji­nan rêka xilasiya xwe bê­­çare bûyînê re di­dîtin. Ango mirin ji bo wan xilasî bû. Lê hin ji­nan li hember ko­let­i­ya desthilatdaran, xwe ji bilindahiya çiyan de davêtin xwerê, weke Besê, Zerîfe an jî Xe­­ca evîndar, mirin bi wa­te dikirin. Li hem­ber jiyana bêqîmet mirinek bi qîmet didan ava­­kirin. Li xweşikbûna jînê digeriyan di aso­­ya ramanê xwe de eşq û evîn a bi hêz di­a­fi­­randin. Dema min hevala Bê­rî­tan naskir ez za­­rok bûm, bi çavê zarokekî ji bo min gelek bal­­kêş bû, ji ber ku di nava he­va­lê jin ê Xa­kûr­kê de tenê hevala Berîtan çekê BKC ra­ki­ri­bû, ew çe­ka mezin li milê wê û kenê di rû­yê wê de ba­la mirovan di­kê­şand. Hemû de­man de, bê ku êşê dinê bi mi­ro­vên li dora xwe bide hîs­kirin di­keniya. We­ke hel­best­va­nê mezin Na­zim Hîk­met di­got “ma tu dikarî wê­neya kê­f­xwe­şi­yê xêz bi­kî Abîdîn” ne pê­wîst bû kes vê pir­sê ji he­va­la Bêrîtan bike. Ji ber ku ew bi­ xwe wên­e­ya kêf­xwe­­şi­yê bû. Di din­­yaya wê de pê­­divî bi xêz­kirina ti kêf­xweşiyan ti­ne bû. Di ras­­tiya hevala Bê­rîtan de li bi­lin­da­hi­ya çi­yan de li aza­diyê ge­ran­­din hebû. Weke çi­ya­yên we­latê xwe bi es­ma­na­re di nava dî­lanê de bû.

He­vala Bêrîtan afrênera xwe­şikbûnan bû. Ken ge­­­­­­­­lek li rûwê wê dihat. Ne di­zanî bisekiniya. Li her dev­erê ku coş û kêf­x­we­­şî he­bûya li wir dihat dî­­tin. E­vîndara ji­ya­nê bû. Di aso­ya rama­nê xwe de e­vîn û hezkirina aza­diya jîn­dar di­kir. Tu kesî ne di­­karî giyana wê dîl bi­gir­ta. Her dem weke ku­lî­li­ka nergîz li bilindahî û wa­­rê karxezalan lêgera he­­bûna dabû. Pêre jiyan­ki­rin gelek xweş bû, lê ew bi dest xistin ne tiş­te­kî hêsan bû. Bilind firîn eş­qa dilê wê bû. Hevala Bê­­rîtan yek ji wan jinan bû ku nave ber­xwe­dan di rûpelê dîrokê de bi gi­yana azad û tî­pên zêrîn dida nî­vî­san­din. Ew evîndara ji­ya­nê bû, ji bo vê mirinek bi wa­te digeriya, ça­wa hebûn bi hemû şê­wa­zên xwe­zayê xwe­şik­tirîn bike. Ew keça agir û ro­jê bû. Berê wê li rojê, dilê wê weke pêta agir bû. Eşq û e­vîna wê helbesta li ser zi­ma­nê wê bû. Bi pêta agirê dilê xwe evîn, bê hem­­pa dikir. Bêrîtan di gerîna rêça azadiyê de pê­şeng bû. Carekdin hevala Bêrîtan bi ber­­­xwe­da­nê î­xa­net li wan wara rûreşkir. Şer­va­­nê aza­diyê di dilê hevala Bêrîtan de go­ven­da aza­diyê digerandin, bi tîrêjên rojê re di­bûn rê­heval. Hevala Bêrîtan carekdin ber­xwe­­da­na jinên kurd di bilin­da­hi­ya zin­a­ran de geş kir. Di pê­şen­gtiya govenda aza­diyê de rû­ken û hêvîdar bû.

Hevala Helîn jinek pir bi hêz bû, wê hêza xwe ji hevalê dora xwe digirt ango bi giyana he­­valan dida afrandin. Di hemû demê wê yên bi êş de jî wêje hebû, wê bi wê­jeyê xwe di­da afi­­ran­din. Hin mirov kêf­xwe­­şî û êşê xwe bi awa­yê xwe tî­nin ziman. He­va­­la Hê­lîn jî yek ji wan mi­­rovan bû ku xwe bi wê­­jeyê ta­nî zi­man. Pir ca­­­ra li ber agi­rê gêrîla he­­­ta demê şe­vê yê de­reng rû­di­niştin, bi agi­rê gê­­rîla re st­ranê ku jê hez­di­­kir bi xwe­şik­bû­na stêr­kan re tev­lî a­wa­zê şe­vê di­­bû. De­ma berî ta­rî­­tî bi­ke­­ve er­dê dar kom­di­kir ji bo pê­tên agir çê­bi­kin ku li ber, sohbeta gê­rîla kûr­bi­­­kin. Ew soh­beta ku her şev ji xwe re he­vokên cû­da dida afi­ran­din. He­vo­kên ku emsalê we tine û ca­rek din na­yê kirin. Bê guman he­mû tişt di dem û derfetê xwe de xweş e. Ew jî di demê xwe de ge­lek xweş­bûn, a ku ji me re dikeve tenê em îro li wan rojê kevin bigerin. Ji bo carek din em wan hevalan jiyan bikin. Belê em bi wan hevalan re derdikenvin rê­wî­tiya demê, ew demê ku me jî têr jê ve­ne­xwa­ri­ye. Hevala Hêlîn pir ji CHE Gîvara hez di­kir ji ber ku ew jî weke wî xwedî dilekî pir me­zin û mirov hezbû. Ji bo azadiya gelê Kurd xwe pir berpirsiyar didit û hemû demê xe­yalek wisa dikir dema gelê kurd bigihije a­za­diya xwe ew ê wî çaxî ji bo gelê Çerkez xe­bat bi­ke. Lê hemû daman wisa difikir ku riz­gariya gelê kurd wê bibe rizgariya hemû kê­mnetewan jî. Ji bo armanca yekem az­ad­i­ya gelê kurd be. Hêlîn li ser vî rihê mirov he­zi­yê kar û xebata xwe dida meşnadin. He­va­la Hêlîn demek li qada rêber apo  jî di­mîn e. De­ma ku hîn li Ewropa dima ji bo Rêber APO nameyekê dinivîse. Rêbertî ew li ser vê na­mê dixweze gel xwe. Ji ber ku wê he­mû hes­tê, raman û hesreta xwe bi nivîsa xwe reva kiribû.

De­ma tê welat hevala Hêlîn ji rastiyê gelê kurd gelek dûr û bi hindek milan ve zehmetî di­kêşa, lê ew mirovheziya wê hişt ku di demek pir kinde fêrî hemû tişta bibe. Roja di­gi­hi­jin qada Zapê hevala bombe dane wan. He­vala Hêlîn ji bombê pir ditirse. Dibêje qey di tevgerek herî piçûk de wê biteqe. Ji bo ne­te­qe, heta sibê bomba xwe di kefa destê xwe de digir. Sibê bi kêşana rojbaş re heval radi­bin. Dinê xwe didinê hevala hêlîn di wê rew­şê de, ji ber bê tevgeriyê lêşê wê hemû te­vi­zi­ye. Hemû demê digot ev ji bo min ez­mû­nek pir cuda bû. Ew di jiyana wê de dest­pê­kek bû. Lê demek pir­ kinde hevala Hêlîn bû gê­rîlayek pir baş û mînak. Êdî ew Hêlîna ku ji bombe ya ditirse tinebû. Ew bibû ça­lak­vanek mînak. Di hemû derê zorde mirovan ew didît. Hin kes li gel wan xwe davêjin hem­bêza îxanetê, lê hevalalên weke hevala Hê­lîn, Rûken, Nêrgiz, Şervîn, û hevlanê dî­tir, bi lehengî bersifa îxanetê didin û îxanet ca­­rek dî li ser vê xaknîgarîyê li binketibû.

Ti bê jî qey li vê xaknîgariyê dîrok xwe du­bare dike.  ji ber hevala Bêrîtan li hember î­xa­netê berxwedan li ser van axan dabû vejîn. Bi berxwedana wan hevalên jin îxanet li ser van wara carek dî hetibû rûreşkirin.

Şe­hîdên cotmehê di dîrokê tevgera  azadiya jin de bûne xwe dî nirx û bihagiraniyek bê­em­sal. Di vê mehê de jinê ku jiyana xwe ji destdane bi taybet hevalê sala 97 şehîd ketin wê demê jin bi giranê tevlî şerdibû û ber­pirs­i­yariyê giran radikirin. Minakên weke hevala Meryem, Zeyneb Gurbetelî Ersoz, Feraşîn, Canda Tirk, Zinarîn, Medya, Bêrîvan û hwd. ji bo tevger bûna jin bûne pêşeng. Di  ber vî berê giran de ji hemû rastiyê ku pê ba­wer­dikirin, hem di milê jiyanê de hem jî di milê tevlîbûna şer de bi tevlîbûna xwe dihatin na­sîn. Wek hevala Meryem û Gurbetelî Ersoz. Dama ku kesê/î xwe nedida ber barê herî gi­ran wan hevala ev bar bi awayek pir bi kêf­xweş rakirin û digotin “pêwîst bike em ê di ber vê yekê de hemû tiştan bigirin berçav û em ê van hevalan derbasî cihên ewle bikin”. Belê, van heval hevalên xwe derbasî cihê ew­le kirin, lê bixwe bi wan re nehatin wî cihê ew­le. Ew di bêdengiya çûyînek bêdem ji me qut­bûn û li benda bihara ku bibe bihara jin ne­man. Lê wan ji jinan re biharên bi kêf­xwe­şî dane afirandin. Hevala Meryem bi çeka xwe, hevala Zeyneb bi pênûsa xwe dibûn zi­ma­nê demê. Ji bo tevgerbûna jinê van hevalan ge­lek cara êş jî kêşan, lê ti demê bes nekirin. Di mehek weke meha cotmehê de em wan he­valan carek din bibîr tînin. Hevalên ku di vê mehê de jiyana xwe ji destdane pelên dara payîza me ya ku herî zû bi ser me de hati­bûn.

Zerya Wan

Attachment